Jesteś kierowcą i zastanawiasz się, jak działa katalizator w Twoim samochodzie? Do czego jest potrzebny i dlaczego nie można go usuwać? Podpowiemy czym jest katalizator samochodowy, jakie są zasady jego działania, jakie awarie mogą wystąpić oraz dlaczego jest to bardzo ważny element układu wydechowego. Katalizator, co to? Zaczynamy!

Czym jest katalizator w samochodzie?

Katalizator, określany też jako konwerter lub reaktor katalityczny, to bardzo ważny element układu wydechowego, znajdującego się w każdym pojeździe z silnikiem spalinowym. Pełni on istotną rolę, jaką jest zmniejszanie ilości szkodliwych substancji w gazach wydechowych, które emituje samochód. Ma to również pośredni wpływ na efektywność i prawidłowe działanie jednostki napędowej.

Zasady działania katalizatora

Budowa

Katalizator składa się ze stalowej obudowy oraz wkładu metalowego lub ceramicznego, pomiędzy którymi znajduje się mata ochronna. Wkład to najważniejszy element w katalizatorze. Swoją budową przypomina plaster miodu, a każda jego komórka pokryta jest metalem szlachetnym. Najczęściej jest to platyna, rod czy też pallad. Metale te, spełniają bardzo istotną funkcję. Zobojętniają szkodliwe substancje występujące w spalinach, poprzez przeprowadzanie chemicznej reakcji katalizy.

Ze względu na odmienny skład wytwarzanych spalin, budowa powłoki aktywnej chemicznie w samochodach benzynowych oraz tych z silnikami Diesla, różni się. W przypadku samochodów benzynowych, wyposażone są one w katalizatory trójfunkcyjne, które utleniają zawarte w spalinach węglowodory i tlenek węgla. Natomiast katalizatory w samochodach z silnikiem Diesla, utleniają również cząstki stałe oraz obniżają ilość szkodliwych tlenków azotu, występujących w spalinach.

Działanie

Działanie katalizatora opiera się na przepływie spalin przez powłokę aktywną z metalami szlachetnymi, które mają zdolność wiązania i zobojętniania szkodliwych składników. Dzięki temu, do środowiska przedostaje się mniej szkodliwych substancji.

Aby katalizator dobrze działał, musi być odpowiednio rozgrzany. Optymalna temperatura do pracy katalizatora wynosi nawet od 400 do 800 stopni Celsjusza.

W starszych modelach samochodów, katalizator znajdował się zazwyczaj na powierzchni rury wydechowej, pod podłogą. W nowych pojazdach, jest umiejscowiony w kolektorze wydechowym, dzięki czemu szybciej się nagrzewa i pracuje efektywniej.

Awaria katalizatora

Objawy awarii katalizatora

Awarie katalizatora samochodowego, najczęściej są wykrywane podczas badania technicznego, które jest przeprowadzane raz w roku. Kierowca może też sam wykryć taką awarię, na podstawie pojawiających się objawów, takich jak:

• odgłosy dzwonienia lub grzechotania, które dobiegają z podwozia,
• zmniejszenie się mocy silnika,
• włączenie się kontrolki check engine,
• czasem również większe zużycie paliwa.

Co może spowodować awarię?

Katalizator w samochodzie narażony jest na działanie niekorzystnych czynników takich jak skrajne temperatury, nieodpowiednie użytkowanie pojazdu czy zła regulacja instalacji.

Tak jak inne elementy samochodu, tak i katalizator, z czasem zużywa się i przestaje spełniać swoją rolę. Zwykle żywotność katalizatora określa się na ok. 200 tysięcy kilometrów. Starsze modele, zawierające wkład ceramiczny, zużywają się szybciej. Problem taki występuje również w samochodach LPG, w których instalacja gazowa nie została wyregulowana prawidłowo.

W samochodach o silnikach benzynowych, częściej dochodzi do awarii układu zapłonowego, przez co mieszanka paliwowa spala się w reaktorze, a nie w cylindrze. Często też błędy kierowcy, mogą prowadzić do uszkodzenia katalizatora. Nieodpowiednie odpalanie pojazdu, może prowadzić do przedostawania się do katalizatora paliwa, które ulega spalaniu, a temperatura gwałtownie wzrasta.

Pojawić mogą się również uszkodzenia mechaniczne, które najczęściej są skutkiem uderzenia podwoziem o krawężnik czy inny wystający element. Nagła zmiana temperatury również może doprowadzić do awarii. Jeśli dojdzie do gwałtownego schłodzenia katalizatora, jego obudowa kurczy się, co powoduje ściśnięcie, a następnie pęknięcie wkładu.

Wymiana katalizatora

Jeśli katalizator w naszym samochodzie, służy już wiele lat, trzeba mieć świadomość, że wkrótce konieczne będzie, aby go wymienić. W takich sytuacjach naprawa nie ma sensu, ponieważ nie będzie to opłacalne, a często też taka naprawa nie będzie możliwa.

Tak jak w przypadku różnych części samochodowych, tak i w przypadku katalizatora, możemy zdecydować się na zakup nowego bądź używanego elementu. Należy pamiętać, że ceny katalizatorów, które zostały zregenerowane, nie będą o wiele niższe niż w przypadku tych nowych. Dlatego w zależności od sytuacji, należy zastanowić się w jaki element lepiej zainwestować, aby dobrze nam służył. Innym rozwiązaniem jest też postawienie na nowy zamiennik, który będzie tańszy od tego oryginalnego. Należy jednak sprawdzić, czy pochodzi on od sprawdzonego i profesjonalnego producenta.

Cena

Cena katalizatora w samochodzie jest w dużej mierze zależna od jego umiejscowienia. W przypadku tych, które znajdują się na rurze wydechowej, sprawdzi się model uniwersalny, którego cena zaczyna się od ok. 250 złotych. Gdy mamy jednak do czynienia z samochodami nowoczesnymi, których układ wydechowy jest dość skomplikowany, cena ta znacznie wzrasta, nawet do kilku tysięcy złotych.

Co wpływa na wysoką cenę katalizatora?

Katalizator jest dość drogim elementem w naszym samochodzie. Choć z wyglądu podobny jest do tłumika wydechowego, to jego cena jest o wiele wyższa. Nawet te katalizatory, które nie nadają się już do montażu w samochodzie, mogą być warte nawet kilkaset złotych. Wynika to głównie z tego, że wkład pokryty jest powłoką aktywną z metali szlachetnych, które są bardzo cennym i drogim surowcem. Dlatego jeśli posiadamy auto powypadkowe, czy też stare i niesprawne i myślimy o jego kasacji, warto zastanowić się, jakie wartościowe elementy możemy odzyskać z naszego pojazdu.

Jak dobrać odpowiedni katalizator?

Dobierając katalizator do naszego auta, należy zwrócić uwagę na parametry takiej jak:

• model i marka,
• rok produkcji,
• wersja silnika,
• moc i pojemność jednostki napędowej,
• średnica rury wydechowej,
• norma emisji spalin.

Czy można usunąć katalizator w samochodzie?

Usunięcie katalizatora z samochodu jest prawnie zabronione. Jeśli podczas przeglądu technicznego zostanie wykryty brak katalizatora, badanie nie powinno zostać podpisane. Taki samochód nie spełnia norm emisji spalin, przez co jest niebezpieczny dla środowiska. Dzięki katalizatorowi, ilość emitowanych spalin i szkodliwych substancji jest mniejsza. Brak katalizatora jest wykrywany przez sondy lambda, a następnie auto jest wprowadzane w tryb awaryjny. Katalizator spalin to niezbędny element układu wydechowego, dzięki któremu mniej szkodliwych substancji, trafia do środowiska.

Niektórzy uważają, że katalizator ogranicza moc silnika, ponieważ powoduje opory podczas przepływu spalin. Nie jest to jednak prawda, co zostało potwierdzone w wielu testach, które sprawdziły jak w praktyce działa katalizator i na co wpływa. Po usunięciu drożnego i oryginalnego katalizatora, moc silnika nie wzrosła, a czasem nawet była niższa. Jest to spowodowane tym, że katalizator nie tylko oczyszcza spaliny, ale również usprawnia opróżnianie cylindrów ze spalin, wywołując podciśnienie w kolektorze wydechowym. Dlatego też, jeśli zależy nam na poprawie wydajności naszego samochodu, należy zacząć od odpowiedniego zadbania o jego stan techniczny.

Katalizator co to? – podsumowanie

Katalizator to bardzo istotny element każdego samochodu. Dobrze jest znać zasady jego działania oraz wiedzieć za co odpowiada. Obowiązkiem każdego właściciela pojazdu jest dbanie o to, aby katalizator był w dobrej kondycji i spełniał swoje funkcje. Należy pamiętać, że usunięcie katalizatora z samochodu jest nielegalne. Choć katalizator to względnie mały element naszego auta, to jego działanie robi dużą różnicę i pomaga ograniczyć ilość spalin w powietrzu. Dbając o katalizator, dbamy również o czystsze środowisko i o nasze zdrowie!